• تنفس درست باید از بخش پائین دیافراگم شروع شود: با هر دم معده کاملا منبسط و در هر بازدم معده باید منقبض شود. برای تمرین روش تنفس، روی زمین به پشت دراز بکشید و روی شکم خود کتابی را قرار دهید. اگر با هر دم کتاب بلند شد و با هر بازدم کتاب پائین امد، شیوه تنفس شما درست است.

تنفس صحیح برای خوانندگان

برای خوانندگان تنفس صحیح از اهمیت بسیاری برخوردار است، افرادی كه تنفس درست را نیاموخته‌اند خوانندگی برایشان بسیار مشكل است.

با تنفس صحیح انعطاف‌ پذیری دیافراگم افزایش می‌یابد. در غیر این صورت، اگر پرده دیافراگم سفت و محكم باشد، عضلات گردن و بالاتنة خواننده منقبض می‌شوند.

صدای خواننده با تمرینات پیگیر و كنترل دائمی تنفس و با كمك معلمی باتجربه، زیبا و پ‍ُرطنین می‌شود. اما در هر حال یك معلم خوب و دلسوز تنها می‌تواند بیست درصد آنچه را كه لازم است به هنرجو انتقال دهد، بقیه مطالب را باید خود هنرجو بیاموزد. علاوه بر این برای فراگیری آواز و تنفس صحیح عواملی مانند سلامت، خواب خوب و كافی و نیز زندگی كم‌استرس نفش بسیار مهمی دارد.

خوانندگان، هنرپیشگان، گویندگان رادیو و تلویزیون و كسانی كه زیاد صحبت می‌كنند باید تا حد امكان با آناتومی و كاركرد حنجره و تارهای صوتی آشنا باشند.

بسیاری از حیوانات نیز برای جفت‌گیری و یا دفاع از خود قادر به تولید صوت هستند. حتی مورچه‌ها و ملخها بر روی پاهایشان سیستم صوتی دارند. اما حنجره انسان بسیار تكامل یافته‌تر است.

تنفس صحیح

كودكان طبیعتاً تنفس شكمی دارند و پرده دیافراگم آنها هنگام تنفس تحرك ندارد. بزرگ‌سالان نیز هنگام خواب با شكم نفس می‌كشند و در حالی كه قفسه سینه‌شان هیچ تحركی ندارد شكمشان بالا و پایین می‌رود، اما بسیاری از بزرگ‌سالان در حالت ایستاده با قفسه سینه نفس می‌كشند. جوانان و به خصوص پسرها با تنفس عمیق سینه می‌خواهند قدرت و برتری خود را نشان دهند اما این گونه هنگام آواز خواندن و یا صحبت كردن تنفس بی‌نظم و كوتاه می‌شود و با وارد شدن جریان هوای بسیار زیاد تارهای صوتی نمی‌توانند به درستی مرتعش شوند و كوك و كیفیت صدای خواننده نامطلوب می‌شود. همچنین پرده دیافراگم سفت می‌شود و قفسه سینه و شانه‌ها به بالا كشیده می‌شوند. عضلات گردن و كتف نیز منقبض می‌گردند.

هنگام شروع آموزش آواز باید تنفس صحیح را به هنرجو آموخت، برخی از معلمان به شاگردانشان توصیه می‌كنند كه كمربندی فرضی متشكل از تعداد زیادی بینی را روی شكم و بالای نافشان تصور نمایند. با این شیوه برای هنرجو احساس نفس عمیق در ناحیه شكم ایجاد شده و از تنش عضلات گردن، حنجره و ته زبان كاسته می‌شود.

همواره برای تنفس سه مرحله در نظر گرفته می‌شود: دم، وقفه، بازدم. افرادی كه سعی می‌كنند طولانی و با شدت نفس خود را بیرون دهند بهترین شرایط را برای دم فرو دادن ایجاد می‌كنند.

میزان هوای مورد نیاز برای نواختن سازهای بادی و یا آواز خواندن به عوامل مختلفی مانند تكنیك نوازندگی، ارتفاع و شدت صوت و نوع ساز بادی بستگی دارد.

به عنوان مثال هوای لازم برای نواختن قطعه‌ای مشخص با فلوت دوره باروك كمتر از نواختن همان قطعه با فلوت بوهم2 است.

با افزایش شدت صوت، هوای مصرفی خواننده نیز بیشتر می‌شود. اما خوانندگان تعلیم‌دیده هنگام خواندن در اوج به هوای كمتری نیاز دارند.

هوای مورد نیاز برای خوانندگان گروه باس و باریتون حدودml 200 ـ 90 در ثانیه است. در حالی كه خوانندگان تنور و سوپرانوتنها به ml 90 ـ 40 در ثانیه به هوا نیاز دارند.3 هوایی هم كه هنگام بازدم خارج می‌شود به ارتفاع و شدت صوت و شكل و طول تارهای صوتی خواننده بستگی دارد.

زمان بازدم یك فرد بزرگ‌سال به راحتی به 20 تا 25 ثانیه می‌رسد اما یك خواننده آموزش‌دیده باید بتواند زمان طولانی‌تری هوا را در ریه‌هایش نگه دارد.

نحوة تنفس هنگام صحبت كردن، آواز خواندن و نواختن سازهای بادی با تنفس در حالت عادی متفاوت است. در حالت عادی نسبت دم به بازدم 1:1 است در حالی كه هنگام صحبت كردن این نسبت به 3:1 تا 6:1 و هنگام آواز خواندن و نواختن سازهای بادی به 50:1 و حتی بیشتر می‌رسد.

با تنفس از راه بینی هوا مرطوب می‌شود و گرد و خاك آن گرفته می‌شود. اما این نوع تنفس معمولاً بیش از یك ثانیه طول می‌كشد و برای خوانندگی و یا نوازندگی سازهای بادی به زمانی كمتر از این نیاز است.

نوازنده یا خواننده تنها قبل از شروع كار و یا در وقفه‌های طولانی می‌تواند از بینی و یا هم‌زمان از بینی و دهان نفس بكشد. با وجود اینكه هنگام خوانندگی و نوازندگی سازهای بادی تنفس با دهان انجام می‌شود اما بینی باید كاملاً باز باشد. ناهنجاریهایی مانند انحراف بینی و وجود پولیپ مانعی برای تنفس محسوب می‌شود و بر كیفیت صدا تأثیر نامطلوبی می‌گذارد.