گفتگو با محمدرضا سلماني،مجری خبر

 آقاي سلماني در ابتدا از خودتان بگوييد.

با تشكر از شما كه به شبكه خبر سر زديد. متولد 1353 از شهر يزد هستم و از سال 1375 با ليسانس ادبيات فارسي وارد صدا و سيماي مركز يزد شدم. قبل از ورود به اين حوزه، از بازيگري تئاتر كار خودم را شروع كردم و در ادامه اجراي برنامه‌هاي صبحگاهي را در راديو به مدت 3 سال بر عهده داشتم. با ورود به سيماي يزد اجراي برنامه‌هاي متعددي را همچون سردبيري و گويندگي خبر، گزارشگري و مستندسازي را انجام دادم و 2 سال پاياني حضورم در شهر يزد عهده‌دار مديريت روابط عمومي اين مركز بودم. در مجموع بعد از 9 سال فعاليت در شهر عزيزم، در سال 1384 به تهران منتقل و در شبكه خبر مشغول انجام وظيفه براي مردم كشورم شدم. هم‌اكنون دانشجوي ترم آخر كارشناسي ارشد ارتباطات هستم.

برايم جالب است كه شما تئاتر هم بازي مي‌كرديد. حضور در تئاتر چه تاثيري در روند كار شما در راديو داشت؟ 

در سن 11 سالگي اولين حضورم را در تئاتر با موضوع دفاع مقدس تجربه كردم و اين مقدمه‌اي بود براي تلاش بيشتر در اين عرصه و در زمان تحصيل در دبيرستان و دانشگاه، آخرين كارم به نام «آهو دختر شهر آفتاب» كه به جشنواره تئاتر فجر هم راه پيدا كرد و در سال 1375 حضور موفقي در جشنواره داشت.

همزمان با ورود به صداوسيما، حضورم در صحنه تئاتر به دليل مشغله‌هاي كاري متوقف شد و با تجربه مناسب از اين سال‌ها و دوستان و اساتيدم، دوران جديدي را در اجرا و گويندگي آغاز كردم. شايد بهترين تجربه‌ام، همان 3 سال اجراي زنده برنامه‌هاي صبحگاهي راديو بود.

 به حضور خود در برنامه زنده اشاره كرديد و از اين 3 سال حضور دوران موفقي را ياد كرديد. دليل اين موضوع از منظر شما به عنوان يك گوينده چيست؟

 ببينيد، اساسا حضور در راديو ويژگي‌هاي خاصي را براي هر فرد، بويژه گويندگان در بر مي‌گيرد. از ويژگي‌هايي كه مي‌توان به آن اشاره كرد لحن، اعتماد به نفس و قدرت بيان، تمركز بالا، اطلاعات و از همه مهم‌تر شناسايي بيش از پيش مخاطب است كه گوينده را وادار به مطالعه مي‌كند تا برنامه‌‌اي در خور شنوندگان ارائه شود. به خاطر همين موضوعات است كه بسياري از گويندگان و مجريان كار در راديو را تجربه كرده‌اند و خود را مديون راديو و اجراي زنده روي صحنه مي‌دانند.

 وارد حوزه خبر شويم. تغيير در ساختار خبر را به عنوان گوينده چطور مي‌بينيد؟

اگر موافق باشيد در ابتدا كمي به تاريخ خبر اشاره كنم كه در پاسخ به سوال شما موثر است. سير تكاملي خبر از گذشته كه بشر از كي، چرا و چگونه به ماهيت پيام پي برده است و سعي در انتقال آن داشته را مي‌توان اين‌گونه نتيجه گرفت كه برقراري ارتباط با ديگران، ‌پاسخي به نياز دروني انسان‌هاست. اطلاع‌رساني به مدد تكنولوژي‌‌هاي نوين ارتباطي در عصر ارتباطات توسعه‌اي همه‌جانبه داشته است. انتقال اخبار در كوتاه‌ترين زمان ممكن، از شهري به شهر ديگر و از كشوري به كشور ديگر ساختار كهنه اطلاع‌رساني را از بين برده و روياي جهاني واحد با نظم بين‌المللي را شكوفا كرد.

حالا مردم جهان به هم وابسته‌اند و كوچك‌ترين اتفاق از ركودهاي اقتصادي گرفته تا رويدادهاي ورزشي به نوعي بر زندگي و كار تاثيرگذارند. تمام اين اثرها از يك واژه ناشي مي‌شود و آن خبر است.

در كسري از ثانيه هم خبر در حال تغيير است و هم اطلاعات ثانيه به ثانيه به روز مي‌شود. شبكه‌هاي خبري در مسير تحول هستند و نسبت به اتفاقات فوق در حال تحولند. مگر مي‌شود با وجود اين همه تغييرات، ساختار خبر با اين همه اهميت ثابت بماند؟

 به نكاتي خوبي اشاره كرديد همچون به روز بودن و تحول در خبر. به عنوان يك گوينده خبر چه پيشنهاداتي را مي‌توانيد در اين حوزه بدهيد كه باعث همسو شدن بيش از پيش مخاطب با شما شود؟

در مورد استراتژي خبر بويژه بخش خبري 20 پاسخي ندارم و در جايگاهي نيستم كه در مورد اين موضوعات صحبت كنم اما ببينيد بين واقعيت و حقيقت يك مرز ظريفي وجود دارد. واقعيت اين است كه مخاطب سرمايه اصلي رسانه محسوب مي‌شود. يعني به طور مثال همان‌طور كه حيات يك توليدكننده كالا به وجود مشتري (مخاطب)‌ وابسته است رسانه هم با وجود مخاطب است كه نفس مي‌كشد. اينجاست كه رسانه‌اي موفق عمل مي‌كند كه مي‌تواند افكار عمومي را هدايت كند كه به سبب آن مخاطبان بيشتر و وفادار براي خود به ارمغان بياورد، لذا صادق بودن در اين حوزه، صميمي بودن با توجه به نياز مخاطب هدف و شناخت آنان و به وجود آوردن يك بسته خبري براساس اين اولويت‌ها مي‌تواند در موفقيت يك بخش خبري حائز اهميت باشد. حال وقتي به آمار 70 درصد از جمعيت كشور كه جوان هستند مي‌رسيم بايد براساس ايجاد رنگ مناسب در دكور، پوشش گويندگان و اجراي آنان در اين حوزه و بهره‌مندي از هيجان منطقي در ارائه خبرها بيش از پيش لحاظ شود. از نكات ديگري كه مي‌توانند در اين راستا نقش بسزايي داشته باشند توجه به خبرهاي حاشيه‌اي، محاوره‌‌اي خواندن خبر، ايجاد تضاد در ليد خبر چون تاييد و تكذيب يك خبر و بازتاب و آهنگ روان خبر و كارگرداني هدفمند و مناسب است كه نمره 20 را در پي خواهد داشت. به نظر من خبر 20 سعي دارد اين اولويت‌ها را براي مخاطبان ايجاد كند!

 بازتاب و جايگاه خبر 20 در ميان مردم تا به امروز چطور بوده؟

  با توجه به بازتابي كه از طريق روابط عمومي و سامانه پيامك و سايت خود شبكه خبر صورت گرفته، مثبت ارزيابي شده اما به شخصه در ارتباطي كه با مردم دارم متوجه شدم خبر 20 جايگاه خودش را ميان مردم خيلي خوب و موثر پيدا كرده و ترجيح مي‌دهند با اين بخش خبري همراه باشند. ناگفته نماند نقطه نظراتي را هم به من و ديگر گويندگان خبر انتقال مي‌دهند كه در دو بخش انتقادات و پيشنهادات سازنده مطرح مي‌شود اما به طور كل نشان از همراه بودن با اين بخش خبري مي‌دهد كه باعث افتخار ماست.

 نسبت به ساختار جديد، تعريف يك گوينده امروزي خبر چيست؟

 خوشحالم كه از عنوان گوينده خبر امروزي استفاده كرديد. امروز گوينده خبر با تعريفي كه در سال‌هاي گذشته داشته متفاوت است.

صدا و تصوير از اولويت‌هاي اصلي يك گوينده در سال‌هاي گذشته بود ولي امروزه اين طور نيست. ما شاهد هستيم كه بنگاه‌هاي خبري جهان چه گوينده‌هايي را تربيت مي‌كنند؛ چهره‌ها خيلي زيبا نيست، چيدمان خبر، آهنگ و ضربان خبر، كارگرداني هدفمند خبري،‌ تصويربرداري خلاقانه و شكار لحظه‌ها، گريم، نورپردازي و ده‌ها موارد ديگر لازم است كه با هدايت يك گوينده باهوش و زبردست همراه با لحن مناسب به ثمر ‌رسد و كار را تكميل ‌كند. پس گوينده خوب كسي است كه با داشتن اطلاعات زياد و تنوع در واژگان و اعتماد به نفس قوي روي عبارات متن، آهنگ دلنشين مي‌گذارد، اين آهنگ صدا، الحاق حس لازم به كلمه‌اي است كه از گوينده صادر مي‌شود،‌ حس القاي يك خبر هشداردهنده،‌ يك خبر علمي، فرهنگي، اعلام آمار و ارقام ضروري براي مردم، حادثه و خبر شاد به مخاطب ازجمله ويژگي‌هاي گوينده خبر است كه با توانايي‌هاي فيزيكي ويژه در اندام‌هاي گفتاري‌‌اش و مهارت‌هاي ديگر همچون انعطاف صدا و اجرا، خوب شنيدن، خوب نوشتن و خوب خواندن و آموزش ديدن و تسلط به زبان فارسي امكان‌پذير خواهد شد.

شما در خبر 20 سبك كلامي خاصي داريد كه به نظر من در تاثيرگذاري خبر نقش بسزايي دارد چطور شد به اين سبك رسيديد؟

 ببينيد، اصولا گويندگان خبر در كشور در 3 دسته تعريف مي‌شوند.

دسته اول شامل كساني است كه «خوب حرف مي‌زنند» يعني با مطالعه متن و يك بار خواندن،‌ آن را خوب مي‌خوانند، از صداي خوبي برخوردارند و تكميل‌كننده تيم توليدند.

دسته دوم گويندگاني هستند كه «حرف خوب مي‌زنند». اين گويندگان خيلي به متن تكيه ندارند و با محفوظات قبلي و حاصل تجربه اجرا از عهده اجرا و گويندگي برمي‌آيند.

امروزه هر فردي كه بخواهد در راديو و تلويزيون براي مردم و با مردم سخن بگويد بايد عالي‌ترين فنون و هنرهاي ارتباطي را بشناسد و به كار بگيرد

دسته سوم گويندگاني كه «حرف خوب مي‌زنند و خوب حرف مي‌زنند». اين گويندگان حكم جواهر را دارند، ويژگي‌هايي چون تحصيلات بالا، اطلاعات ذخيره ذهني مناسب، صداي خوب، ارتباط مناسب كه به نظر من گويندگان خبر 20 شبكه خبر حاصل دسته سوم هستند كه اغلب هم شرايط اجرا دارند و هم گويندگي متن، كه اين مهم حاصل نگرش مديريت محترم شبكه خبر جناب آقاي زابلي‌زاده براي جذب گوينده است و در مرحله بعد با بازگذاشتن فضا براي گوينده در ارائه مطلوب خبر و حمايت از اجزاي خبر در قالب سيستماتيك، از كليشه جلوگيري مي‌كنند كه البته جاي تشكر دارد.

 گوينده خبر در برقراري ارتباط موثر چه نكاتي را بايد در اجرا لحاظ كند؟

 واقعيت اين است كه اجراي مناسب در خبر فقط گويندگي صرف نيست و لازمه ارتباطات موثرتري است. امروزه هر فردي كه بخواهد در راديو و تلويزيون براي مردم و با مردم سخن بگويد بايد عالي‌ترين فنون و هنرهاي ارتباطي را بشناسد و به كار بگيرد.

دانش ارتباط كافي نيست، خلاقيت و عمل به آنها از اهميت برخوردار است.

گوينده‌اي كه از پشت ميز خبر به دوربين نگاه مي‌كند نمي‌تواند نگاه خودش را از دوربين عبور دهد و مفهوم را به دل و جان و ذهن بيننده انتقال دهد. در واقع همه زحمت‌هاي تيم خبري به هدر مي‌رود. يكي از نكاتي كه در ارتباط موثر اثرگذار است ارتباط كلامي شروع و پايان خوب است كه تيم ما در
خبر 20 به ‌آن توجه ويژه دارد.

 به عنوان سوال آخر، اجراي زنده خبر با حاشيه‌هايي همراه است. در طول اين مدت اتفاق خاصي برايتان پيش آمده؟

  تا دلتان بخواهد. خبر هميشه به صورت زنده اجرا مي‌شود، خدا نكند كه وقتي در حال اجراي خبر هستيد عطسه‌تان بگيرد يا وقتي روي آنتن هستيد يك خبر فوري به شما بدهند و شما بايد بدون اشتباه آن را بخوانيد. اما خاطره‌اي كه فراموش نمي‌كنم: زمستان و سراشيبي جام‌جم كه در حال بالا آمدن بوديم و يك ساعت قبل از شروع خبر پايمان سر مي‌خورد و انگشت دستمان مي‌شكند ولي بايد خبر را خواند. اينها گوشه‌اي از اتفاقاتي است كه براي من و همكارانم پيش‌آمده است.

 فرهاد نوبخت

منبع :  جام جم آنلاین