عزت نفس و کودکان برگرفته از سایت فراصبا
در دوره کودکي که از مهمترين دوره هاي زندگاني بشر است گذشته از زمينه ارثي، محيط نقش بسزايي در تربيت کودک دارد و نخستين محيطي که کودک در آن زندگي را آغاز مي کند، خانواده است. والدين به خصوص مادر نقش به سزايي در تربيت کودک دارند از ديد اسلام کودکان بر اساس فطرت پاک خود زمينه پذيرش خير، نيکي و تربيت اسلامي شکوفا کردن زمينه هاي فطري کودکان مي باشد و هر گونه انجراف از فطرت بر اساس تقصير يا قصور والدين صورت مي گيرد. \"کل مولد يولد علي الفطره حتي يکون ابواه يهودانه و ينصرانه و يمجسانه[1]\" هر فرزندي بر اساس فطرت سليم اسلامي زاده مي شود و اين پدر ومادرند که او را به يهوديت، نصرانيت و مجوسيت سوق مي دهند.
فرزندان در ديدگاه اسلام حقوقي دارند که پدر و مادر بايستي آنها را مراعات کنند مانند حق تربيت، نام نيکو و ....
روش هاي ايجاد کرامت در کودکان:
1- ناميدن کودک به اسامي نيکو:
پيامبر اکرم (ص) فرمود: \"يا علي حق الولد علي والده ان يحسن اسمه و ادبه\" ياعلي انتخاب اسم خوب و ادب حقي است که هر فرزند به پدر خود دارد.
2- احترام به کودک:
در جامع الاخبار آمده است \"اذا سميع الولد فاکر مواله واوسعواله في امجالس و لا تقبحو اله وجها\" وقتي که نام فرزندان را مي بريد او را گرامي بداريد و جاي نشستن را براي او توسعه دهيد و نسبت به او روترش نکنيد . پيامبر در اين حديث موضوع احترام فرزندان را به اولياء گوشزد مي کند زيرا کودکي که مورد بي اعتنايي و توهين ديگران قرار گيرد دچار حس حقارت و خود کم بيني مي شود تمام افراد انساني از توهين و هتک حرمت و زايل شدن شخصيت هود ناراحت مي شوند انسان تمنا و آرزوي احترام دارد و اگر براي او اهميتي قايل نشود دچار ناراحتي هاي رواني نظير حقارت مي شود و اين عارضه در کودکان که عاطفي تر و حساس تر هستند به شکل بارزتري نمود پيدا مي کند راجرز احترام بدون شرط به کودکان را اساس تشکيل عزت نفس در آنان مي داند (شاملو، 1378، ص 114).
3- محبت و ترحم به کودکان:
نياز به دوست داشتن از نيازهاي رواني کودک است دوست داشتن يعني قبول او به عنوان يک انسان ارزشمند نزد والدين، و اين قبول داشت به عزت نفس منجر مي شود. از جمله اموري که محبت به کودکان را مي رساند و بوسيدن آنهاست. ترحم به کودکان انجام وعده موجب احساس شخصيت در آنان مي شود چرا که به او اهميت داده و براي وعده هايي که به او داده شده اهميت قايل شدن براي تو را مي رساند و اين مساله در پرورش عزت نفس او موثر است.
4- عدم تحميل بي جا به کودک:
اگر انتظارات والدين ما فوق طاقت کودکان باشد و بر آنان تحميل شود، عزت نفس آنان کاهش مي يابد زيرا در مقابل کاري که خارج از اتوان اوست دچار شکست شده و به دنبال اين شکست عزت نفس او کاهش مي يابد و بايد کودک را به عنوان يک کودک پذيرفت، بر توانايي هاي او ارج نهاد و از آنچه در توان او نيست صرف نظر کرد تا او به سرکشي، دروغ و .... که از پيامدهاي ذلت نفس است دچار نشود.
5- عدم تنبيه به خصوص تنبيه بدني:
انسان جايز الخطاست و کودک به دليل رشد عقلي کافي، نداشتن تجربه و محدود بودن ميزان يادگيري هايش دچار خطاي بيشتري مي شود. اسلام با نهي از تنبيه به خصوص تنبيه بدني راه را براي بروز احساس حقارت مي بندد.
علي (ع) فرمود: \"لا تضربه و اهجره و لا تطل\" فرزندت را مزن و براي ادب کردنش از او قهر کن ولي مواظب باش قهرت طولاني نشود و زود آشتي کن.
6- رعايت مساوات و عدم تبعيض بين کودکان:
اگر بچه ها خلاف اين را احساس کنند يعني پدر و مادر در بذل توجه، مساوات را رعايت نکنند از يک طريف موجبات حسادت و کينه را از طرفي باعث مي شود و از طرفي باعث حقارت و ذلت را فراهم مي سازند. پيامبر اکرم (ص) مي فرمود: \"اعدادا بين اولادکم کما تحبون ان يعدلوا بينکم في البر و اللطف\" ميان فرزندان به عدالت رفتار کنيد همان طور که دوست داريد در نيکي و لطف نيز بين شما به عدالت رفتار شود.
7- سلام کردن به کودکان:
پيامبر اکرم (ص) خود هميشه به کودکان سلام مي کرد زيرا اين امر موجب ارزش گذاري به کودکان و بالا بردن عزت نفس در آنان مي گردد.
منابع: 1. سفينه البحار- جلد 2- ص 373 /2. وسائل اشيعه- ج 5- ص 115/3. جامع الاخبار- ص 124/4. بحار النوار- ج 23- ص 114/5. محجه البيضاء- ج 2- ص64